چاپ

لر آنلاین - خرم آباد - دشت خاوه شهرستان دلفان و منابع غنی آب آن بر اثر بهره برداری و کشاورزی اجاره ای با تهدید جدی مواجه شده و در صورت بی توجهی مسئولان در آینده شاهد از بین رفتن زمین های مرغوب این دشت حاصلخیز خواهیم بود.
شهرستان دلفان یکی از قطب های کشاورزی لرستان است که بیش از 130 هزار هکتار زمین کشاورزی دارد و سالانه 250 هزارتن انواع محصولات کشاورزی در این شهرستان تولید می شود.
شهرستان دلفان با همه ظرفیت ها متاسفانه هنوز در ردیف مناطق توسعه یافته قرار نگرفته و برای رسیدن به جایگاه واقعی خود نیازمند توجه ویژه مسئولان استانی و کشور است.
وضعیت بیکاری در این شهرستان نگران کننده بوده و دلفان توسط وزارت کشور در ردیف 10 شهرستان آسیب پذیر کشور معرفی شده است.
یکی از ظرفیت های مهم این شهرستان برای توسعه، دشت حاصلخیز و مرغوب خاوه با 21 هکتار است که عمده محصولات کشاورزی منطقه از این دشت برداشت می شوند.
چند سالی است که این دشت حاصلخیز با موضوعی به نام کشاورزی اجاره ای درمعرض تهدید است و افراد غیربومی با اجاره این زمین ها از کشاورزان بومی منابع آبی این دشت را هدر می دهند.
کشاورزی اجاره ای پدیده و رسم نامبارکی است که علاوه بر شهرستان دلفان در شهرستان های الیگودرز، الشتر، بروجرد و خرم آباد نیز دیده شده است و افراد غیربومی و برخی سودجویان زمین های حاصلخیز را فقط با هدف سود آنی به قرق خود درآورده اند.
سرانه درآمدی مردم دلفان از متوسط استانی و کشوری کمتر بوده و در مورد کشاورزی نیز این وضعیت نگران کننده است بطوریکه مشکلات مالی باعث واگذاری این زمین ها به کشاورزان بومی شده است.
عده ای از کشاورزان دلفانی سود کم محصولاتی چون گندم، جو و نخود و ناتوانی در پرداخت تسهیلات دریافتی برای احداث چاه های کشاورزی را از عوامل اجاره زمین های کشاورزی به افراد غیر بومی می دانند.
یکی از کشاورزان دلفان که نخواست نامش ذکر شود در این زمینه گفت: توان پرداخت تسهیلات دریافتی بابت حفر چاه کشاورزی را ندارم لذا به ناچار زمین های خود را اجاره می دهم تا بدون تحمل سختی های کاشت و برداشت بتوانم اقساط خود را پرداخت کنم.
برخی کشاورزان دلفان نیز با اجاره دادن زمین های مرغوب خود با مبلغ کم، برای کارگری به شهرهای بزرگ مراجعه می کنند.
این بهانه ها، سود مناسب بدون زحمت و راحت طلبی موجب شده بسیاری از بومیان منطقه چاه ها و زمین های کشاورزی خود را به افراد غیر بومی واگذار کنند.
افراد غیربومی که هیچ تعهدی به زمین های اجاره ای ندارند، بدون رعایت اصول فنی و مهندسی کشاورزی، بی توجهی به الگوی کشت، نبود نظارت جدی، استفاده بی رویه از آب و بکارگیری انواع کودهای شیمیایی دشت حاصلخیز خاوه را بطور جدی در معرض نابودی قرارداده اند.
به اعتقاد کارشناسان درصورت ادامه این روند طولی نخواهد کشید که این دشت خاصلخیز به سرزمینی سوخته تبدیل می شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلفان نیز با اشاره به اجاره کردن زمین های کشاورزی این شهرستان توسط کشاورزان مهاجر گفت: دشت خاوه با کشت محصولات آبدوست و استفاده بی رویه از آب بصورت جدی تهدید می شود.
فرود ساروقی افزود: خشکسالی های چند سال اخیر و برداشت بی رویه آب از چاه های کشاورزی موجب خشک شدن بسیاری از چشمه ها بویژه در حاشیه دشت شده و دسترسی به آب در بسیاری از چاه های کشاورزی به شدت افزایش یافته است.
وی اظهار داشت: کشت نامناسب موجب از بین رفتن بسیاری از املاح خاک می شود و کشاورزان باید تا چهار سال بعد از اجاره زمین خود باید چندین برابر پول دریافتی جهت بازگشت زمین به صورت قبل هزینه کنند.
مدیرجهاد کشاورزی دلفان افزود: در صورت ادامه روند خشکسالی و برداشت بی رویه آب تا 2 سال آینده چشمه ها و چاه های کشاورزی دشت خاوه خشک می شوند.
** تغییر الگوی کشت در دشت خاوه ضروری است
وی تغییر الگوی کشت و ترغیب کشاورزان را برای حل این مشکل ضروری خواند و گفت: باید با بیان مضرات کاشت محصولات آبدوست و برداشت بی رویه آب، کشاورزان را به کشت محصولات جایگزین چون گندم و کلزا ترغیب کنیم.
وی برخورد با اجاره دهندگان زمین های کشاورزی را از دیگر اقدامات لازم برای صیانت از دشت خاوه برشمرد و افزود: جهاد کشاورزی تمام حمایت های خود را از کشاورز اجاره دهنده قطع خواهد کرد و با همکاری منابع تامین آب دلفان در زمینه مجوز چاه کشاورزی تجدید نظر خواهد شد.
** 70 حلقه چاه غیرمجاز در دلفان مسدود شد
رئیس دادگستری شهرستان دلفان نیز گفت: با صدور احکام قضایی از یک سال گذشته تاکنون 70 حلقه چاه غیرمجاز کشاورزی در این شهرستان مسدود شده است.
علی صفر بیرانوند افزود: از این تعداد 17 حلقه چاه غیرمجاز در سال جاری و 53 حلقه دیگر مربوط به سال گذشته است که با بررسی پرونده قضایی مالکان دستور قضایی برای مسدود کردن آنان صادر شد.
وی اظهار داشت: دادگستری شهرستان دلفان در اجرای طرح مسدود کردن چاه های غیرمجاز کشاورزی در ارزیابی دادگستری استان رتبه نخست را در بین شهرستان های استان لرستان کسب کرده است.
رئیس دادگستری شهرستان دلفان با بیان اینکه ادارات متولی مطابق قانون از انجام تخلفات در این زمینه جلوگیری کنند، افزود: درصورت نیاز به دستور قضایی با هماهنگی دادستان در اسرع وقت برای متخلفان پرونده تشکیل می شود.
وی گفت: انجام ندادن وظیفه قانونی مسئولان ادارات مرتبط با این موضوع، طبق قانون جرم محسوب می شود و پیگرد قانونی دارد.
بیرانوند افزود: با توجه به کاهش بارندگی در سال‌های اخیر و برداشت های بی رویه از منابع زیر سطحی علاوه بر کاهش سطح سفره های آب زیرزمینی به تدریج با نشست زمین، نابودی دشت ها و اثرات مخرب زیست محیطی مواجه خواهیم شد لذا ضرورت مدیریت مناسب و کارآمد منابع آب زیر زمینی بیش از پیش لازم است.
وی اظهار داشت: بهره برداری غیرمجاز آبهای زیر زمینی بدون پروانه بهره برداری (چاه غیرمجاز)، اضافه برداشت از چاه های آب، استحصال آب بیش از حد مجاز مندرج در پروانه بهره برداری و همچنین استفاده از آب چاه های دارای پروانه بهره برداری صنعتی در امورکشاورزی، تخلف از قانون و جرم محسوب می شود.
** وضعیت دشت خاوه نگران کننده است
فرماندار دلفان نیز در این زمینه گفت: اقتصاد شهرستان بر پایه کشاورزی است اما کشاورزان این شهرستان تخصص لازم یا حوصله کافی برای کشت محصولات آب بر و جالیزی ندارند و زمین های خود را اجاره می دهند.
جعفر طولابی با ابراز نگرانی از وضعیت دشت حاصلخیز خاوه افزود: چند سالی است که کشت کاران غیربومی از استان های همجوار با کشت سیب زمینی و محصولات جالیزی و آبدوست، منابع آبی این دشت را در معرض تهدید قرار داده اند.
وی اظهار داشت: مدیریت شهرستان دلفان و شورای تامین تلاش دارد تا از پدیده شوم کشاورزی اجاره ای و کاشت محصولات آبدوست بخصوص سیب زمینی جلوگیری کند.
** با چپاول گران منابع ملی برخورد جدی می شود
فرماندار دلفان اظهار داشت: عزم ما در برخورد با چپاولگران منابع ملی که آب را غارت و زمین حاصل خیز را به زمین سوخته تبدیل می کنند، جدی است.
جعفر طولابی افزود: در سال گذشته بصورت رسمی وارد این قضیه شدیم و با صدور اطلاعیه همگانی از طریق رسانه های عمومی اعلام شد که کاشت محصولات آبدوست بخصوص سیب زمینی در دلفان ممنوع است.
وی گفت: در قالب شورای صیانت از اراضی ملی، شورای حفاظت از منابع آب و شورای تامین شهرستان جلسات متعددی برای جلوگیری از کشاورزی اجاره ای توسط افراد غیر بومی برگزار شد که خوشبختانه بازتاب خوبی داشت و اکثریت مردم و افکارعمومی به خوبی از آن استقبال کردند.
این مسئول بیان کرد: اقدامات خوبی در راستای مسدود کردن چاه های کشاورزی و احضار مالکان چاه های کشاورزی صورت گرفت و با هماهنگی خوب دستگاه های متولی روند کار نسبت به سال های قبل بهتر شده است.
وی افزود: متاسفانه عده ای دلال چپاولگر با واسطه گری تلاش می کنند کشاورزان را با عقد قرارداد برای تبدیل زمین های گندم، جو و نخود به سیب زمینی ترغیب کنند.
طولابی گفت: نیروی انتظامی با حکم قضایی در چندین مرحله اقدام به جمع آوری ماشین آلات افراد غیر بومی و دستگیری 2 تن از قانون شکنان کرد.
وی با بیان اینکه سه نفر دیگر تحت تعقیب قرار دارند، افزود: این اقدامات قاطع بازتاب خوبی در میان مردم و افکار عمومی داشت.
فرماندار دلفان اضافه کرد: اکثریت مردم خاوه با امضای طوماری از این اقدامات پشتیبانی و خواستار برخورد قاطع تر برای ریشه کن شدن این پدیده شوم شدند.
وی اظهار داشت: نگرانی مردم، کارشناسان و دوستداران محیط زیست بجا و منطقی است چراکه اقدامات این افراد موجب کاهش آب سفره های زیر زمینی منطقه شده است.
طولابی افزود: با توجه به اینکه آب آشامیدنی نوآباد از دشت خاوه تامین می شود در آینده مردم این شهر و روستاهای اطراف با مشکل جدی آب آشامیدنی مواجه خواهند شد.
وی گفت: کارشناسان اعتقاد دارند در صورت ادامه روند غیر قانونی برداشت آب، دشت حاصلخیز خاوه پس از مدت کوتاهی به کویری خشک تبدیل می شود.
فرماندار دلفان افزود: کشت سیب زمینی مشکلات زیست محیطی فراوان و نگران کننده ای بوجود می آید زیرا افراد غیربومی بیش از حد از انواع کودها و فضولات مرغی استفاده می کنند.
وی اضافه کرد: نفوذ کودهای سمی به سفره های زیرزمینی خطر مسمومیت آب شهر نورآباد و روستاها را در پی خواهد داشت که نگران کننده است.
طولابی گفت: تعدادی از افرادی که شبانه اقدام به امحای کشت های گندم و نخود کرده بودند قبل از اینکه زمین ها را در اختیار افراد غیربومی قرار دهند، شناسایی و با آنها برخورد شد.
وی افزود: با صحبت هایی که با افراد غیربومی شده است بسیاری از آنان، منطقه را ترک کرده اند اما عده ای بحث سپرده های خود نزد برخی کشاورزان را مطرح می کنند که به آنان اعلام شده می توانند با شکایت از افراد مذکور به پول خود دست یابند.
فرماندار دلفان مجموعه اقدامات انجام شده در سال گذشته را رضایت بخش خواند و اظهار داشت: خوشبختانه با هماهنگی و همراهی تمامی دستگاه های دولتی، انتظامی و قضایی این اقدامات بازتاب خوبی داشته است.
وی افزود: اجازه غارت منابع آبی، فرسایش خاک و ایجاد مشکلات زیست محیطی را به هیچ کس نخواهیم و تا ریشه کن شدن این مشکل پای کار خواهیم بود.
طولابی بیان کرد: همه ما در قبال آیندگان مسئولیت داریم، وقتی زمین و آب منطقه از بین رفت مردم نورآباد و خاوه باید به کجا مراجعه کنند لذا بخش عمده ای از کار نیاز به فرهنگ سازی دارد تا کشاورزان ما با خطرات و مشکلات زیست محیطی کشت محصولات آبدوست آشنا شوند.
این گزارش حاکیست جمع زیادی از مردم خاوه با نوشتن طوماری حمایت های خود را از اقدامات دستگاه های مربوطه در برخورد با کشاورزی اجاره ای اعلام کرد.
به هرروی با توجه به تهدید جدی دشت حاصلخیز خاوه، جهاد کشاورزی و دستگاه های فرهنگی باید با اقدامات فرهنگی کشاورزان آگاه شوند تا از کشت محصولات آبدوست خودداری کنند.
جهاد کشاورزی دلفان نیز باید برنامه های ویژه ای را در این زمینه در دستور کار قرار دهد و با برگزاری کلاس های آموزشی و ترویجی بصورت فردی و گروهی و پخش بروشور، اعلامیه و جزوه کشاورزان را با اهمیت موضوع آشنا نماید تا مردم اجازه ندهند عده ای از دلالان و سودجویان با قانون شکنی شبانه با مراجعه به روستاهای منطقه و پرداخت مبالغ زیاد به کشاورزان، زمین های کشاورزی منطقه را اجاره کنند.
شکی نیست اقدامات دستگاه های متولی در برخورد با چپاولگران منابع ملی در یک سال گذشته ارزشمند و قابل تقدیر است.
هماهنگی، همراهی و همدلی دستگاه های اجرایی، انتظامی، امنیتی و قضایی برای برخورد با کشاورزی اجاره ای لازم است تا دیگر شاهد حضور کشاورزان غیر بومی در منطقه نباشیم.
دشت خاوه با 21 هزار هکتار یکی از دشت های حاصل خیز لرستان بوده که در شرق شهرستان دلفان واقع شده است؛ در سال گذشته یکهزار و 200 هکتار از این دشت به زیر کشت سیب زمینی رفته بود.
شهرستان دلفان با 150 هزار نفر جمعیت در شمال استان لرستان واقع شده است.