لرانلاين- مرگ تالابهاي ايران
نگرانيهاي زيادي را در ابعاد مختلف به وجود آورده است، در حال حاضر
باوجود هجوم هرساله ريزگردهاي عربي بخشي از روزهاي سال آلوده است، حال تصور
کنيد با ظهور کانونهاي جديد گردوغبار داخلي چه بر سر آبوهواي کشورمان
خواهد آمد.
فعالان محيطزيست در اين زمينه ميگويند که
خشک شدن هر تالاب به مرگ اقتصادي منطقه ختم خواهد شد بهطوريکه استمرار
وضعيت کنوني تالابهاي ايران و از ميان رفتن اين عرصههاي طبيعي نتيجهاي
جز تولد کانونهاي جديد ريزگردها ندارد.
مشکل تالابها محدود به يک استان کشور نيست،
از تالابهاي لرستان و همدان در مرکز و غرب ايران گرفته تا تالابهاي
تهران و مرکزي، تالابهاي شمال کشور، تالاب هامون و هورالعظيم هرکدام
مشکلات مشابهي دارند که استمرار بيتوجهي به اين معضل موجب خسارات زيادي
شده است.
معصومه ابتکار رئيس سازمان حفاظت محيطزيست کشورمان با اشاره به وجود 200 تالاب مهم در کشور يادآوري کرد: هر هکتار تالاب 200 برابر يک زمين کشاورزي ارزش اقتصادي دارد.
وي با ابراز نگراني از
وضعيت برخي تالابهاي کشورمان معتقد است که تصويب قانون حفاظت تالابهاي
ايران از مهمترين اقدامات دولت در راستاي حفظ محيطزيست بوده است.
خطر ريزگردها بيخ گوش پايتخت
تالاب بند عليخان در استان تهران واقع شده
است و با اردک، غاز و چنگرهايش هنوز ميتواند فرصتي براي تجربه تماشاي
پرندگان باشد. اين تالاب در 35 کيلومتري جنوب شهرستان ورامين واقعشده که
آلودگي آب و شکار بيرويه پرندگان روي آبزي در اين منطقه حفاظت شده نگراني
دوستداران محيطزيست را به همراه داشته است.
فرماندار ورامين به وضعيت تالاب بند عليخان
اشاره کرد و گفت: از اولين روزهاي حضورم در ورامين، با موضوع تالاب
«بندعليخان» مواجه شدم، اين تالاب ساخته دست بشر نيست و اگر ميلياردها
تومان هزينه کنيم، نميتوانيم نيمي از آن را بسازيم، تالاب يک اکوسيستم است
و 25 هزار هکتار مساحت دارد.
وي ادامه داد: در بدو ورود به ورامين،
دستبهکار شديم و يک بيل مکانيکي را برديم و آبي را که به قسمت ديگري
ميرفت، به تالاب هدايت کرديم، با تعداد زيادي از مسئولان صحبت کردم و
حساسيت اين تالاب را متذکر شدم، خطر تخريب تالاب بسياري جدي است و در حد
شهرستان و استان تهران نيست که به اين موضوع رسيدگي کنيم، بلکه بايد در سطح
ملي موضوع حل شود و بايد به داد تالاب برسيم.
يوسفي اضافه کرد: اين تالاب ميلياردها تومان
ميارزد و بايد چارهاي براي آن بينديشيم، و اگر اين تالاب خشک شود تهران
با بحران مواجه ميشود، از شهروندان تهراني ميخواهم روزي يک ليتر کمتر آب
مصرف کنند و اين يک ليتر را در تالاب سرريز کنيم و اگر به فکر بندعليخان
نباشيم بايد منتظر ريزگردها باشيم.
خشکي تالاب گاوخوني و معضل امنيتي
تالاب گاوخوني در استان اصفهان هم وضع مشابهي دارد، به گفته فعالان محيطزيست بيش از يک دهه است
اين تالاب قطره آبي از زايندهرود را بر تن خود حس نکرده است و اگر آبي در
طول اين مدت وارد تالاب گاوخوني شده است فقط شامل ذهاب و پساب بوده و
حقآبه اين تالاب به فراموشي سپردهشده است.
خشکي تالاب گاوخوني آرامآرام به يک معضل امنيتي در استان بهخصوص شرق اصفهان تبديلشده استمدير
طرحهاي ساماندهي، حفاظت و بهرهبرداري زايندهرود معتقد است که خشکي اين
رودخانه و تالاب گاوخوني آرامآرام به يک معضل امنيتي در استان بهخصوص شرق
اصفهان تبديلشده است.
اسفنديار اميني اظهار داشت: دامنه و پيامدهاي خشکي زايندهرود و تالاب گاوخوني از منظر
محيطزيست به بخشهاي ديگر جامعه مانند فضاي شهري و سبز نيز سرايت کرده و
اين روند ادامه خواهد داشت.
نگرانيها در مورد ميانکاله ادامه دارد
در استان گلستان نيز ميانکاله با
مشکلات مشابهي دست در گريبان است. جزيره ميانکاله از شمال از سوي درياي
مازندران به طول 65 کيلومتر (از غرب به شرق) از جنوب و شرق از سوي تالاب و
خليج ميانکاله و از غرب از سوي بندر اميرآباد بهشهر احاطهشده است.
مجموعه شبهجزيره ميانکاله با 68
هزار و 800 هکتار وسعت از سال 1348 ابتدا به منطقه حفاظتشده و سپس به
پناهگاه حياتوحش ميانکاله تحت مديريت مناطق چهارگانه سازمان حفاظت
محيطزيست تبديل و از آن زمان تاکنون از سوي اداره کل حفاظت محيطزيست
مازندران اداره ميشود.
معاون رئيسجمهور با اشاره به
اينکه تالاب ميانکاله از تالابهاي مهم کشور و بينالمللي و پناهگاه
حياتوحش به شمار ميرود، عقبنشيني آب درياي خزر و کاهش ورودي رودخانهها
را از چالشهاي زيستمحيطي اين تالاب برشمرد.
ابتکار گفت: 16 رودخانه وارد
ميانکاله ميشد که به دليل برداشت بيرويه و آببندان تا ورودي رودخانهها
کاهشيافته است و اکنون ورودي رودخانهها و حقآبه ميانکاله موردتوجه
قرارگرفته و طرح فرابخشي براي نجات ميانکاله و خليج گرگان ارائهشده است تا
در اين منطقه ارزشمند با مشارکت مردم و بخش خصوصي مديريت گردشگري پايدار و
سالم و را داشته باشيم.
ريزگردهاي ميقان، اراک را تهديد مي کند
در استان مرکزي هم «تالاب
ميقان»، خانه امن سالهاي دور دُرناي خاکستري؛ دست طمع بر خاک و آب تالاب،
از زمين و آسمان تن نحيف آن را ميدَرَد و ترکهاي نشسته بر پيشاني خشک
تالاب، مرگ را تداعي ميکند.
اسماعيل تاجآباد رئيس
شوراي اسلامي شهر اراک با اشاره به اينکه بخشي از ريزگردهاي شهر اراک مربوط
به تالاب ميقان است، اظهار داشت: به دليل اينکه چند ماه از سال باد در
استان از سمت شرق به غرب ميوزد، گردوغبار و ريزگردهاي خطرناک اين تالاب
وارد شهر و مناطق اطراف آن ميشود.
رئيس شوراي اسلامي شهر اراک
افزود: تهديدات تالاب ميقان بايد جدي گرفتهشده و اگر براي تهديدات اين
تالاب چارهانديشي نشود، ريزگردها در بلندمدت بر سلامت مردم شهر اراک و
مناطق اطراف اين تالاب کويري تأثير خواهد گذاشت.
تهديدات
تالاب ميقان بايد جدي گرفتهشده و اگر براي تهديدات اين تالاب چارهانديشي
نشود، ريزگردها در بلندمدت بر سلامت مردم شهر اراک تأثير خواهد گذاشتتاجآباد
بيان کرد: تالاب ميقان اراک ذخيره زيستمحيطي ارزشمندي است که هم فرصت و
هم تهديد محسوب ميشود و بايد به نحوي برنامهريزي و عمل شود که ضمن
بهرهگيري از فرصتها، تهديدهاي اين اکوسيستم بايد کنترل شده و کاهش يابد.
رئيس شوراي اسلامي شهر اراک خاطرنشان کرد: مسئولان
مربوطه بايستي تسريع در تکميل پروژههاي مربوط به حفظ و صيانت از تالاب
ميقان که با هدف بهبود شرايط اين منطقه تعريفشده را با جديت پيگيري کنند
تا بتوانيم ضمن حفظ اين زيستگاه طبيعي، مخاطرات آن را کاهش دهيم.
دستهاي خالي تالابهاي 11 هزارساله
در استان لرستان هم صداي
شرشر آب در حوالي بزرگترين تالاب لرستان، اين بار حس خوبي با خود به همراه
ندارد، آبشار کوچکي که بهزحمت خود را به رودخانه ميرساند حکايت تلخي با
خود به همراه دارد، در بالادست رگهاي تالاب را زدهاند و حالا اين آب،
شيره جان ازدسترفته «گري بلمک» است.
مايه حيات بزرگترين تالاب
لرستان با زهکشي منتقل ميشود تا دستهايش براي کشت اهالي منطقه خالي شود،
ميگويند بايد اول آب تالاب را گرفت و بعد هکتار هکتار خاک مردابي تالاب را
زير کشت برد، سالهاست «گري بلمک» زير کشت ميرود، هرروز دستهايش خاليتر
ميشود و نگاهش بيرمقتر.
حکايت «گري بلمک» کمي
آنطرف در بيشه دالان دوباره تکرار ميشود، بيشه دالان هم جاي کشت کشاورزي
شده، جايي که ميزبان پرندگان مهاجر و بومي بود و براي گذران روزگارشان
پناهگاهي يافته بودند اما حالا سالهاست که بخشي از تالاب به تصرف اراضي
کشاورزي درآمده است.
اينجا فرقي نميکند، «گري
بلمک» باشي با لقب بزرگترين تالاب لرستان، يا «بيشه دالان» با پسوند مأمن
حياتوحش بروجرد، هرچه که باشي دستهايي به همت نابوديات از آستين بيرون
ميآيد، يکجا ميشوي مزرعه و جايي ديگر محل پرورش ماهي و زمين کشاورزي، مهم
آن است که ديگر خودت نيستي، خالي ميشوي، از آب، از حيات، از پناهگاه بودن
و ديگر تالاب نيستي.
تالابهاي استان لرستان ازجمله تالابهاي يازدهگانه معروف پلدختر بر روي آهکهاي خردشده لنداسلايد سيمره قرار دارند که حدود 10 تا 11 هزار سال پيش ايجادشدهاند، تالابهايي 11 هزارسالهاي که اين روزها در معرض انقراض قرارگرفتهاند.
شناسايي عوامل تهديدکننده تالابهاي لرستان
الهام برنا معاون نظارت و پايش محيطزيست لرستان
با اشاره به وضعيت تالابهاي لرستان اظهار داشت: اداره کل محيطزيست
لرستان در دو بخش معاونت فني و همچنين معاونت نظارت و پايش امور تالابهاي
لرستان را پيگيري ميکند.
وي با اشاره به پيگيريهاي
معاونت نظارت و پايش محيطزيست لرستان در رابطه با تالابهاي لرستان عنوان
کرد: در اين حوزه محيطزيست آب تالابهاي 11 گانه پلدختر، «بيشه دالان» و
«تنور در» را ازنظر کيفي و کمي از سال 94 تا امسال موردبررسي قرار داده است.
معاون نظارت و پايش
محيطزيست لرستان با تأکيد بر اينکه اين اقدام براي اولين بار در استان
صورت گرفته است ادامه داد: براي اولين بار کيفيت و کميت آب تالابهاي استان
از سوي معاونت نظارت و پايش مورد پايش و بررسي قرار گرفت.
برنا بابيان اينکه اين
اقدام باهدف شناسايي منابع آلاينده و تهديد تالابها از سوي محيطزيست صورت
گرفت ادامه داد: هماکنون به فکر رفع عوامل تهديدکننده تالابهاي استان
هستيم.
نگاه «بهره بردارانه» به تالابها
وي بابيان اينکه تالابها
سالانه پذيراي پرندگان آبزي، کنار آبزي و همچنين پرندگان مهاجر هستند ادامه
داد: استان لرستان نيز در کريدور پروازي شمال به جنوب پرندگان مهاجر است و
سالانه سرشماري اين پرندگان از سوي محيطزيست صورت ميگيرد.
تالاب «بيشه دالان»، تالابهاي پلدختر و «تنور در» در سالهاي گذشته به دليل «ديد بهره بردارانه» خسارتهاي فراواني ديدندمعاون
نظارت و پايش محيطزيست لرستان بابيان اينکه بر اساس سرشماريهاي صورت
گرفته گونههاي نادر پرندگان مهاجر را شناسايي و ثبت کرديم گفت: با توجه به
مشکلاتي که درزمينهٔ شيوع بيماري آنفلوانزاي پرندگان وجود داشت محيطزيست
با همکاري ساير دستگاهها بهشدت اقدام به گشت و پايش تالابها براي
جلوگيري از ابتلاي پرندگان به اين بيماري کرد.
برنا بابيان اينکه با تأکيد
بر اينکه تالابها ارزش اکولوژيکي بسيار بالايي دارند گفت: تالاب «بيشه
دالان»، تالابهاي پلدختر و «تنور در» در سالهاي گذشته به دليل «ديد بهره
بردارانه» خسارتهاي فراواني ديدند.
وي بابيان اينکه درگذشته
بخش عمدهاي از تالاب «تنور در» متأسفانه به شيلات واگذارشده است گفت:
متأسفانه اين راه غلط که البته در تمام دنيا وجود داشته طي شده و سپس به
فکر احياي تالابها افتادهاند.
تالابهايي که خشکانده شدند
معاون نظارت و پايش اداره
کل محيطزيست لرستان با اشاره به تبديلشدن تالاب «بيشه دالان» و همچنين
«گري بلمک» به اراضي کشاورزي بيان داشت: متأسفانه بخشهايي از اين تالابها
براي تبديلشدن به اراضي کشاورزي خشکانده شدهاند.
برنا بابيان اينکه طي دو
سال گذشته که بارشهاي خوبي داشتيم و تالابها بهصورت طبيعي پر ميشدند
گفت: زمين تالاب بههيچعنوان بهرهوري لازم را براي تبديل به اراضي
کشاورزي ندارد و کساني که اين تالابها را تملک و به زمين کشاورزي تبديل
کردهاند اقرار ميکنند که کشاورزي در زمين تالاب هيچ بازده اي ندارد.
وي در ادامه سخنان خود با
اشاره به احياي تالابهاي استان بهخصوص تالابهاي پلدختر بيان داشت: در
اين رابطه اقداماتي با کمک اهالي بومي منطقه در دستور کار قرارگرفته است.
معاون نظارت و پايش
محيطزيست لرستان بابيان اينکه اهالي منطقه براي احياي اين تالابها
پيشقدم شدهاند که اميدواريم بهزودي شاهد احياي آنها باشيم گفت:
اميدواريم نتيجه کار و نفع اين اقدامات بهگونهاي باشد که منفعت بوميان
منطقه بسيار بيشتر از اين باشد که تالابها را به زمين کشاورزي تبديل کند.
تالابهايي که نتوانستند به رونق گردشگري کمک کنند
برنا با تأکيد بر اينکه
آثار تخريبها در تالابها تمام منطقه و استان را تحت تأثير قرار ميدهند
گفت: تالابها حالت تعديلکننده در آبوهوا دارند و هرجايي که تالابي وجود
دارد دماي منطقه چندين درجه با ساير نقاط همعرض آن متفاوت است.
وي با تأکيد بر اينکه
تالابها در تعديل آبوهوا بسيار مؤثر هستند گفت: همچنين زماني که تالابها
خشکشده و به زمين کشاورزي و کاربري مشابه تبديل ميشوند سطح آبهاي
زيرزميني يا پايين ميآيد و يا اينکه خشک ميشوند.
معاون نظارت و پايش
محيطزيست لرستان با اشاره به نقش تالابها در رونق گردشگري بيان داشت:
تالابها ميتوانند شغلهاي پايدار و درآمدزايي در حوزه گردشگري ايجاد کنند
و موجب جذب توريستهاي داخلي و خارجي به استان ميشوند و آثار تفريحي
تالابها و آرامشي که در جوار اين اکوسيستمها وجود دارد ميتواند در رونق
حوزه گردشگري استان بسيار تأثيرگذار باشند.
برنا با اشاره به ايجاد تنوع زيستي گياهي و جانوري در اطراف تالابها گفت: وجود اين تالابها موجب ايجاد تنوع زيستي در استان ميشود.
زهکشهايي که شيره جان تالابها را سر کشيدند
نبيالله قائد رحمت معاون فني حفاظت محيطزيست لرستان نيز در اين رابطه با اشاره به تالابهاي 11 گانه پلدختر اظهار داشت: مهمترين تالاب پلدختر،
تالاب «گري بلمک» است که امسال با توجه به ميزان بارندگيهايي که داشتيم
حدود 50 هکتار از آن آب دارد و بقيه آن خشکشده است.
وي بابيان اينکه وضعيت اين
تالاب با توجه با بارندگيها نسبت به سالهاي قبل بهتر است اما نياز به
احيا دارد گفت: اين اقدام بايد با هماهنگي جوامع بومي و محلي عملياتي شود.
معاون فني حفاظت محيطزيست
لرستان بابيان اينکه براي احياي تالاب «گري بلمک» يک مشاور گرفتهشده است
ادامه داد: مطالعات احياي اين تالاب در حال انجام بوده و تا پايان امسال
برنامه مدنظر از سوي مشاور به محيطزيست اعلام ميشود و اين اداره کل بر
اساس اين برنامه با هماهنگي سازمان و همچنين همکاري جوامع بومي و محلي اين
برنامه را عملياتي خواهيم کرد.
قائد رحمت با اشاره به
مشکلات مختلف تالابهاي استان لرستان بيان داشت: يکي از مشکلاتي که از قبل
بوده و هماکنون نيز گريبان گير تالابهاي استان است موضوع زهکشيهايي بوده
که آب تالابها از طريق آنها خارج و تالابها را تبديل به زمين کشاورزي
کرده است.
صدور سند براي تالابها بهعنوان زمين کشاورزي!
وي بابيان اينکه اين معضلي
است که ما هنوز نتوانستهايم در اين زمينه کاري انجام دهيم افزود: با
تبديلشدن اين تالابها به زمين کشاورزي حقي براي خيلي از مردم ايجادشده و
حتي براي برخي از اين زمينها سند نيز صادرشده است.
معاون فني اداره کل حفاظت
محيطزيست لرستان با اشاره به زهکشهاي ايجادشده در تالاب «بيشه دالان»
بروجرد، «تنور در» دورود و «گري بلمک» پلدختر بيان داشت: بيشترين خسارت را
به تالابها اين زهکشها وارد کرده است.
قائد رحمت همچنين تغيير
اقليم را يکي ديگر از دلايل نابودي تالابهاي لرستان عنوان کرد و گفت:
ميزان بارندگيها متأسفانه کاهش پيداکرده و اين امر موجب خشک شدن تالابها
شده است.
وي با اشاره به کاهش آب
ورودي به تالابها از منابع آب بالادست مانند تالاب «بيشه دالان» افزود:
اين امر به دليل برداشتهاي بيرويه براي کشتهاي کشاورزي و ساير مصارف
صورت گرفته است.
تصرف «بيشه دالان»
معاون فني حفاظت محيطزيست
لرستان برداشت علوفه از تالابهاي استان ازجمله تالاب «بيشه دالان» را از
ديگر دلايل خسارت به تالابهاي استان برشمرد و تصريح کرد: مأموران
محيطزيست با گشت زني از اين اقدام جلوگيري ميکنند اما گاهي اين اتفاق رخ
ميدهد.
قائد رحمت با اشاره به
پيگيريهاي حقوقي محيطزيست براي جلوگيري از خسارت به تالابهاي استان گفت:
ما بيشترين مشکل را در تالاب «بيشه دالان» داشتيم، به دليل اينکه اين
تالاب بهطور کامل به از سوي منابع طبيعي به محيطزيست واگذار نشده
نتوانستهايم بهطور کامل از دخل و تصرف به آن جلوگيري کنيم.
وي بابيان اينکه حدود 80
هکتار از اين تالاب براي حفاظت در اختيار محيطزيست قرار دادهشده که ما در
اين مساحت نگذاشتهايم هيچ دخل و تصرفي صورت گيرد تصريح کرد: در بخشهايي
از اين تالاب که به محيطزيست واگذار نشده دخل و
تصرفهايي صورت گرفته که با هماهنگي منابع طبيعي بهعنوان متولي
پروندههايي براي متخلفان در دادگاهها تشکيلشده و در دست بررسي بوده و
برخي از آنها نيز منجر به خلع يد شده است.
انتظار تالابهاي لرستان براي ثبت در کنوانسيون رامسر
معاون فني حفاظت محيطزيست
لرستان همچنين به موضوع ارتقا تالابهاي استان به مناطق حفاظتشده اشاره
کرد و بيان داشت: در اين زمينه طرح ارتقا تالاب «بيشه دالان»، «تنور در» و
همچنين تالابهاي 11 گانه پلدختر به مناطق حفاظتشده از سوي محيطزيست
تهيهشده است.
قائد رحمت بابيان اينکه طرح
ارتقا سطح تالابهاي 11 گانه پلدختر به شوراي عالي محيطزيست ارسالشده
است افزود: محدوده مدنظر ما در اين منطقه 18 هزار و 141 هکتار است که به
منطقه حفاظتشده تبديل شود و اگر اين طرح تصويب شود ميتوان اين تالابها
را مديريت کرد و شاهد تخريب کمتري در آنها بود.
وي بابيان اينکه همچنين بر
اساس دستور رئيس سازمان محيطزيست کشور در روز افتتاح پاسگاه تالابهاي
پلدختر مقرر شد که اين تالابها براي ثبت در کنوانسيون رامسر معرفي شوند
ادامه داد: در اين رابطه طرحي نوشتهشده و به سازمان محيطزيست و دفتر
بينالمللي حفاظت از تالابها ارسالشده و منتظر بررسي کارشناسان در اين
زمين هستيم و اگر شاخصهاي مدنظر کارشناسان در اين تالابها وجود داشته
باشد به ثبت خواهند رسيد.
خطر خشکي تالابهاي لرستان براي غرب کشور
استان لرستان با دارا بودن
تالابهاي 11 هزارساله نيازمند توجه جديتر مسئولان امر در سطح ملي است
چراکه اين ظرفيت از يکسو فرصت و از سوي ديگر تهديدي جدي تلقي ميشود. فرصت
به لحاظ اهميت طبيعي اين اکوسيستمها در تعديل شرايط آب و هوايي و زيستي
منطقه غرب کشور و تهديد ازآنجهت که در صورت استمرار روند خشک شدن اين
تالابها، لرستان بهصورت بالقوه شرايط ميزباني 14 کانون جديد گردوغبار را دارا است.
در صورت استمرار روند خشک شدن اين تالابها، لرستان بهصورت بالقوه شرايط ميزباني 14 کانون جديد گردوغبار را دارا استاستان
لرستان در حال حاضر باوجود هجوم هرساله ريز گردها شاهد روزهاي آلوده زيادي
در طول سال است، حال تصور کنيد با ظهور کانونهاي جديد گردوغبار داخلي چه
بر سر بام طبيعت ايران و قلب زاگرس خواهد آمد؛ استاني که به لحاظ قرارگيري
در زاگرس مرکزي در صورت هرگونه تهديد طبيعي و تغييرات در اکوسيستم ساير
مناطق زاگرس را از مخاطرات خود به نصيب نخواهد گذاشت.
با اين تفاسير به نظر
ميرسد پيگيري متوليان امر و مسئولان بايد از سطح شعار، ارائه راهکار و
نامهنگاري فراتر رفته و گامهاي عملياتي برداشته شود تا دستکم در يک
برنامه زماني مدتدار شاهد احياي تالابهايي باشيم که اگر امروز به فرياد
آنها نرسيم تبعات ناشي از خشکي اين اکوسيستمهاي آبي و تبديل آنها به
اراضي باير روزي دامن غرب کشور را خواهد گرفت.
http://www.Lor-Online.ir/fa/News/2253/دستِ-خالي-تالابها-از-آب؛-اينجا-کوير-ميکارند-و-غبار-درو-ميکنند