چاپ

ندای لرستان - خرم‌آباد- چهل منبری یکی از آداب و رسومی است که در شهرهای مختلف لرستان به ویژه در خرم‌آباد و بروجرد در روز تاسوعا انجام می‌شود و به نوعی می‌توان این آیین را پیوندی ناب از اندوه و حاجت دانست.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: از دقایق اولیه صبح امروز دختران چهل منبری با پای برهنه و صورت های پوشیده شهر را با شمع های حزن انگیز روز تاسوعا زینت بستند تا حاجت خود را از باب الحوائج در روز شهادتش طلب کنند.
امروز خیمه ها و تکیه های دایر شده در سطح شهر و مراسم های روضه فعال در شهر و سقاخانه ها مملو از شمع های حاجت است؛ شمع هایی که هر کدام از یگانه جوانمرد روز تاسوعا طلب نیاز می کنند و عاشقانه در حزن و اندوه این روز می گریستند.
صحنه آب شدن شمع ها که در کنار هر خیمه و تکیه دایر شده در سطح شهر خرم آباد شهر را پر از بوی اشک و ماتم کرده است و چشم ها را اشکبار می کند.

شمع ها امروز پیام آور غم و اندوه هستند
شمع ها امروز پیام آور غم و اندوه بودند و حامل راز و نیاز... خیابان های شهرهای مختلف لرستان به ویژه خرم آباد و بروجرد از همان دقایق اولیه صبح امروز مملو از حاجتمندانی بود که چهل شمع خود را با ذکر مصیبت «قمر بنی هاشم» روشن کردند و در فراق «باب الحوائج» اشک ریختند.
زنانی که به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می‌افتند
در روز تاسوعا برخی از بانوان لرستانی در عزای سید الشهدا و به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می‌افتند و با زمزمه ذکر و مناجات چهل شمع را در چهل منبر عزای حسین(ع) به نیت برآورده شدن حاجت روشن می‌کنند.
در این آئین هر کس که حاجتی دارد با پای پیاده و نقاب بر رو، 40 شمع را در 40 سقاخانه یا حسینه روشن می‌کند و تا سال آینده به انتظار برآورده شدن حاجتش می‌نشیند.
این آئین که از صبح تاسوعا در سطح شهرستان های خرم آباد و بروجرد آغاز می‌شود تا حدود اذان مغرب ادامه می‌یابد و بانوانی که در این سنت حضور می‌یابند در هر منبر به یاد اسارت زینب کبری و دیگر زنان و کودکانی که در عاشورا به اسیری رفته‌اند اشک ماتم می‌ریزند.

محلات قدیمی خرم آباد و بروجرد میزبان دختران چهل منبری
بانوان در ادای این سنت از ابتدای حرکت خود تا پایان روشن کردن آخرین شمع در منبر و مراسم عزاداری چهلم، روزه سکوت می‌گیرند و تنها با ذکر مصیبت کربلا و دعا و مناجات در مسیر حرکت می‌کنند.
در این سنت دینی زنان با نیت های درونی خود مهر سکوت بر لب می زنند و تنها با زمزمه و ذکر کلمه «الله» و یا فرستادن صلوات بر محمد (ص) و خاندان پاکش مسیر حرکت خود را ادامه می دهند.
شرکت‌کنندگان در این آیین در شهر خرم آباد به ویژه محله های قدیمی این شهر در طول برگزاری مراسم با حضور در چهل منبر مختلف چهل حبه قند یا نقل را در این محل‌ها به جای گذاشته و در منزل چهلم، برای ادای دین خود، قند و یا وسیله‌ای کوچک از این منزل برمی‌دارند.

بانوان لرستانی در آخرین حسینه یا سقاخانه آخرین شمع خود را روشن می‌کنند و با برداشتن یک شمع از آن منبر به انتظار برآورده شدن حاجت خود تا تاسوعای آینده می‌مانند.
سقاخانه های بروجرد و آیین های محرمی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در رابطه با آیین «چهل منبر» به خبرنگار مهر می گوید: چهل منبر یکی از آیین های مردم بروجرد است که منظور از چهل منبر، منبرهای سقاخانه های بروجرد است که سقاخانه های بروجرد در بخش آیین های سنتی ایران به نام این شهر تاریخی به ثبت رسیده است.
حجت یارمحمدی ادامه می دهد: مراسم عزاداری محرم بروجرد دارای آیین های خاص خود است به این شکل که از اولین شب محرم بر اساس نوع نیت، فضایی از خانه را با پارچه سیاه پوش کرده و منبری در آن اتاق قرار می دهند که آن را با چراغ های زیبا و تصاویری از واقعه کربلا تزئین می کنند.

وی می افزاید: سپس خانواده های بروجردی که صاحب سقاخانه هستند در منزل خود را باز گذاشته و به میزبانی میهمانان امام حسین(ع) می پردازند و معمولا بخش مربوط به زنانه سقاخانه ها بعد از ظهرها تا اذان مغرب باز بوده و بخش مردانه آن از ابتدای شب تا نیمه های شب ادامه دارد.
یار محمدی تصریح می کند: البته برخی از سقاخانه های بروجرد شب ها به صورت جداگانه هم میزبان مردان و هم زنان است که به صورت خانوادگی در این مراسم معنوی شرکت می کنند.
وی می گوید: این مراسم تا غروب تاسوعا با کمی تفاوت ادامه داشته و در پاسی از شب خاتمه می یابد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد ادامه می دهد: چهل منبر در بروجرد یک رسم کاملا زنانه است به این شکل که سقاخانه های بروجرد در بعد از ظهر تاسوعا با قرار دادن مجمع فلزی که در گویش بروجردی «مجموعه» تلفظ می شود در حیاط خانه، مجموعه را پر از گِل می کنند تا بتوان شمع ها را درون آن قرار داد.

وی می گوید: معمولا زنان بروجردی بر اساس نیت خاص خود سیاه پوش با روی پوشیده شده بدون آنکه با کسی صحبت کنند از خانه خود خارج می شوند و در این مراسم شرکت می کنند.
یار محمدی می افزاید: زنان بروجردی در بعد ازظهر تاسوعا با روی پوشیده و سیاه پوش معمولا با پای برهنه که در گویش بروجردی «پای پتی» تلفظ می شود به سوی چهل منبر حرکت کرده و چهل شمع را در خانه هایی که داری سقا خانه بوده روشن می کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری بروجرد می گوید: زنان بروجردی بنا به نیت خود در چهل خانه که مزین به منبر است شمع روشن می کنند و این کار تا چهل شمع و چهل مکان ادامه دارد که به آن چهل منبر گفته می شود.
بر اساس این گزارش، آئین چهل منبری که در استان لرستان قدمت زیادی دارد امروز نیز مانند هر سال در سطح شهرستانهای مختلف این استان به ویژه شهرستان های خرم آباد و بروجرد برگزار شد.
تصاویر بیشتر از آیین چهل منبری در لرستان را در زیر می بینید: