بزرگنمايي:

ندای لرستان - خرم آباد - زمانی که خانه ها کوچکتر ، پدرها و مادرها گرفتارتر ، وسایل الکترونیک روز به روز پرنفوذتر شدند؛ کودکان با تبلت یا گوشی در گوشه ای از این غوغا به تنهایی پرهیاهوی خود در دنیای پرازدحام مجازی پناه بردند و بازی های کودکانه گروهی فراموش شد.
گرگم و گله می برم، عمو زنجیر باف، سنگ، کاغذ، قیچی، نون بیار کباب ببر، کلاغ پر، شمع، گل ، پروانه، تیله بازی، صندلی بازی، پانتومیم، هفت سنگ ، نقطه بازی، نخ بازی، لی لی حوضک، چوب و چرخ، بالا بلندی، شاه، دزد، وزیر، گل یا پوچ و بازی های نمایشی که شامل پلیس بازی، معلم بازی، خاله بازی، مامان بازی ، دکتر بازی و بسیاری بازی های دیگر حالا دیگر هیچ جایی در دنیای دیجیتالی کودکان امروز ندارند.
بازی هایی که تحرک و پویایی، اتحاد، در گروه بودن، خندیدن و صدای همدیگر شنیدن در همگی شان اشتراک دارد ، قدرت کلام و شعر را در کنار تعادل های فیزیکی و راه رفتن ها را به کودک می آموزد، امروز به فراموشی سپرده شده اند و شاید بسیاری کودکان حتی نام این بازی ها را هم نشنیده باشند و تجربه ای از آنها نداشته باشند.
بازی های داخل کوچه برچیده شد و دنیایی مجازی در تبلت ها و گوشی ها جا داده شد تا کودک در همین دنیای مجازی به تنهایی خو بگیرد و بازی های گروهی به فراموشی سپرده شود.
صدای توپ بازی و جیغ و هورای بچه ها حالا دیگر کمتر از کوچه ها به گوش می رسد دیگر بچه در مهمانی ها در بهترین حالت که دور هم جمع شوند در کنار همدیگر در اعماق وسایل الکترونیکی و دیجیتالی که برایشان مهیا شده به سر می برند؛ فیزیکی هم کنار هم باشند در قعر وسایل الکترونیکی و گوشی ها و تبلت هایشان فرو رفته اند.
این دوری از کودکی کردن به معنای بالا و پایین پریدن های لازمه کودکی قرار است به کجا ختم شود؟! اینکه کودکان یکسال و حتی کمتر پیچیدگی ها و فراز و فرود و قلق های گوشی ها ، تبلت ها و هر انچه وسیله الکترونیک روز است را فرا گرفته اند خوب است یا بد؟
نشانگر هوش کودک است یا ابزاری برای ممانعت از خلاقیت او ؟! اینها دقیقا همان مسائل تربیتی و روانشناسانه روز است که متخصصان این حوزه را هم می تواند نگران کند.
** کودکان دیجیتالی ؛ پرخاشگری، قدرت تعامل و کلام پایین ، افسردگی و استرس بالا
آزاده ترک روانشناس بالینی و درمانگر کودک در این خصوص  می گوید: تربیت فرزندان در هر برهه ای از زمان دارای مشکلات و دغدغه های خاص خود است با گسترش علم و تکنولوژی با آسیب های اجتماعی جدیدی روبرو می شویم که با پیامدهای روانی اجتماعی و خانوادگی همراه می شوند.
وی اظهار داشت: ورود ابزارهای دیجیتال و رسانه های مجازی مثل تبلت ،گوشی هوشمند و تلویزیون در کوتاه مدت به نفع والدین است زیرا اثری فوری در سرگرم کردن کودکان تمام شدن بهانه گیری ها دارد.
این روان درمانگر کودک با بیان اینکه به این ابزارها اصطلاحا بازی های صدا خفه کن می گویند، گفت: استفاده از این ابزارها برای پرت کردن حواس کودکان و تمام کردن بهانه گیری آنها اثر فوری دارد اما تعاملات اجتماعی در محیط واقعی و تماس چشمی کودکان کاهش می یابد؛ روابط مجازی جایگزین روابط واقعی می شود و مهارتهای اساسی کودکان مثل مهارتهای اجتماعی مهارت حل مساله و مدیریت هیجان که در روابط با والدین و بازی با همسالان شکل می گیرد دچار اختلال می شود.
به گفته وی ، مهارت هایی که باید کودکان در بازی با همسالان و یا از طریق جستجو در محیط واقعی یا با رابطه والد فرزندی در اوایل کودکی شکل بگیرد به دلیل درگیر شدن کودک با وسایل دیجیتال مختل می شود.
ترک افزود: استفاده از وسایل دیجیتال به جای بازی با همسالان و جستجو و اکتشاف های کودک در محیط واقعی باعث عدم رشد مهارتهای اجتماعی و مهارت حل مساله و مدیریت هیجان می شود و اینکه استفاده افراطی از وسایل دیجیتال در کودکان باعث مشکلات روانشناختی زیاد از جمله افسردگی ، رفتارهای وسواسی ، کاهش عزت نفس ،بحران هویت، پرخاشگری، کاهش آستانه تحمل و اضطراب می شود.
این روانشناس بالینی می گوید: کودکان در سنین پایین، نمی توانند از تلویزیون و رسانه های دیگر به اندازه تعامل در زندگی واقعی با دیگران و بازی چیزی یاد بگیرند بعبارتی استفاده از ابزارهای دیجیتال و دیدن تلوزیون بر توانایی حرف زدن و رشد توجه و شناخت کودکان اثرات منفی دارد.
وی با بیان اینکه استفاده از دیجیتال باعث بی میل شدن کودک به بازی های گروهی می شود اظهار داشت: یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است برای کودک ایجاد شود فاصله گرفتن از تفریحات سالم و پناه بردن به فضای مجازی است.
ترک افزود: تفریحات سالم مانند دوچرخه سواری، بازی کردن با اسباب بازی و گردش، نقش بسیار مهمی در فرآیند رشد سالم روانی و فیزیکی کودکان دارد.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از وسایل دیجیتال برای کودکان زیر دو سال ممنوع است ، گفت: استفاده از این وسایل باعث تأخیر در رشد کلامی، بی‌میل‌شدن به بازی‌های گروهی، مشکلات رفتاری، پرخاشگری، خشونت، مشکلات خواب و مشکلات در توجه و تمرکز کودکان می‌شود.
این درمانگر کودک گفت: علاوه بر اینکه برای کودکان زیر دو سال مطلقا نباید از این وسایل استفاده شود زمان استفاده از آنها را برای کودکان دیگر سنین نیز باید به حداقل برسد یعنی بیشتر از دو ساعت در روز نباشد و با نظارت والدین باشد.
وی گفت: از خریدن موبایل و تبلت به صورت شخصی برای کودکان خودداری شود و اینترنت را در زمان استفاده کودکان خاموش کنید.
وی با تاکید بر اینکه از دانلود اپلیکیشن‌هایی که صرفا بازی‌های مرحله‌ای هستند برای کودک خود بپرهیزید، گفت: بجای آن از بازی‌هایی که جنبه آموزشی دارند؛ مانند آموزش اعداد، رنگ‌ها و حیوانات استفاده کنید.
این روانشناس بالینی با بیانی اینکه خیلی از والدین سوال می کنند در مهمانی ها همه بچه ها تبلت و گوشی دارند و بچه ما بهانه می گیرد اظهار داشت: در این مواقع موبایل با تبلت خودتان را در اختیار آنها بگذارید و با نظارت خودتان از آن استفاده کنند و یا اینکه در مجموع تبلت یا گوشی که برای همه اعضای خانواده باشد استفاده شود تا کودک احساس مالکیت نسبت به آن نداشته باشد و در زمان مهمانی هم همان در اختیار کودک گذاشته شود.
** دنیای مجازی و افزایش آسیب ها و جرائم
بتول سلیمی منش کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی در این خصوص می گوید: با افزایش استفاده مردم از دنیای مجازی آسیب ها و جرایم نیز متناسب با آن رو به رشد شده است و با پیشرفت تکنولوژی در این حوزه گوشی ها و تبلت های هوشمند نیز بیشتر فراگیر شده بطوریکه کودکان ساعت ها وقت خود را با آنها سپری می کنند.
وی افزود:دسترسی بدون کنترل کودکان و نوجوانان به وسایل ارتباطی و الکترونیک جدید، آسیب هایی را متوجه آنان می کند از جمله اینکه می تواند منجر به سوء استفاده های جنسی از کودکان شود.
این کارشناس حقوقی با اشاره به اینکه سوءاستفاده جنسی از کودکان در فضای مجازی به دلیل عدم آگاهی والدین و کودکان در خصوص نحوه استفاده از این فضا است ، گفت: باید توجه داشت اشخاصی هستند که به دلیل اهداف جنسی در شبکه های اجتماعی ،سایت و بازی های آنلاین مورد استقبال کودکان و نوجوانان وارد این فضا می شوند و زمانی که طعمه آنها یک کودک باشد با استراتژی متفاوت و به نسب آسان تری می تواند از هر کودکی سوء استفاده کند.
وی گفت: اشخاصی که برای سوءاستفاده از کودکان به این فضا وارد می شوند معمولا در ابتدا کارهایی را انجام می دهند که کودک بطور کامل به آنها اعتماد کند و در مراحل بعدی از این مهره به خوبی در جهت پیشبرد اهداف جنسی خود استفاده خواهند کرد.
کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی ادامه داد: در مواردی که از کودک در فضای مجازی سواستفاده شده است غالبا کودک به طرف مقابل اعتماد کرده و اسراری را که برای او مهم بوده را به مخاطب خویش گفته و همین امر موجب می شود مخاطب آنلاین کودک را تهدید کند تا از افشای اسرارش جلوگیری شود.
سلیمی منش ادامه داد: در مواردی نیز کودک با فرستادن عکس از اندام های خصوصی خود برای مخاطب خویش مورد سوء استفاده قرار گرفته و با استراتژی تهدید برای جلوگیری از انتشار آنها کودک در معرض سوء استفاده جنسی قرار گرفته است.
به گفته وی از دیگر اشکال آسیب هایی که در این حوزه کودکان را تهدید می کند ظرفیت بالای اطلاعاتی است که به راحتی می تواند مورد استفاده کودکان قرار گیرد و موجب می شود کودک بدون هیچ محدودیتی اطلاعاتی را که متناسب با سن آنها نیست دریافت کند.
این کارشناس حقوقی افزود: ازدیاد تصاویر و فیلم های غیر اخلاقی که بدون کنترل در فضای مجازی موجود هستند باعث می شود که کودک در خصوص امور جنسی اطلاعاتی را کسب کند که همین امر موجب می شود تبعات مضری برای کودک رقم بزند و شاید در برخی موارد شاهد وقوع جرم جنسی باشیم.
وی با بیان انکه در عین حال نم یتوان کودکان امروزی را از فضای مجازی دور نگه داشت و اینترنت بخشی از زندگی شده است گفت: برای دور نگه داشتن آنها از آسیب های مربوط به این حوزه باید اقدامات پیشگیرانه ای را انجام داد بطور مثال در خصوص پیشگیری از سوء استفاده جنسی از کودکان ابتدا باید کودک نحوه استفاده از اینترنت و قوانین آن را رعایت نماید و در مواردی که سن خاصی برای استفاده از آن فضا تعیین شده است کودک نیز یاد بگیرید که به این قوانین پایبند باشد.
این کارشناس حقوقی افزود: در مرحله بعد کودک باید آگاه باشد سوءاستفاده جنسی به چه معناست و والدین به او آموزش دهند که اگر مخاطب او از کودک درخواست ارسال فیلم یا عکس یا هر نوع عمل دیگری نمود این عمل مخاطب باید به اطلاع والدین برسد و کودک آگاه باشد که درخواست او یک فعل غیر قانونی است.
وی همچنین اظهار داشت: در نهایت در حوزه کودکان و نوجوانان باید قوانین بصورتی باشد که سوء استفاده کنندگان از آنان مورد مجازات های سنگین قرار گیرند که البته در لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان به این مورد پرداخته شده است.
آنچه که کارشناسان به والدین توصیه می کنند این است که به این افتخار نکنید کودک صفر ساله تان چم و خم گوشی های هوشمند شما را بهتر از خودتان یادگرفته است این نه شاخص هوشمندی کودک که بیانگر هوشمندی سازندگان وسایل الکترونیک نوین است.
چه بسا هر کدام از همین کودکانی که امروز هوش و خلاقیت شان با غرق شدن دراین گوشی ها هدر می رود هر یک خود از نبوغی برای ساخت چنین ابزارهایی برخوردار باشند.