بزرگنمايي:

لر آنلاین - ماهنامه جهش نو در مطلبی با عنوان گوهرشناسی و پتانسیل بی بدیل لرستان نوشت: دنیای گوهرها، دنیای زیبا و رنگارنگ مملو از سنگ های قیمتی ارزشمندی است که هریک شرایط خاص زمین شناسی را برای بوجود آمدن خویش طلب کرده و به خاطر کمیابی که در طبیعت داشته، خواستار فراوان دارند.
در ادامه این مطلب آمده است: این کانی ها و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی موادی هستند که از دیرباز، ارزشمند بوده و به عنوان زیورآلات به کار گرفته شده اند.
از حدود سه هزار کانی شناخته شده تنها 100 کانی وجود دارد که در ردیف کانی های قیمتی و جواهری قرار می گیرند.
سنگ های قیمتی خاستگاه متفاوتی دارند و در طیف بسیار گسترده ای از دما و فشار تشکیل می شوند.
به طورکلی خاستگاه گوهرها در چهارگروه ماگمایی، دگرگونی، رسوبی و آلی دسته بندی می شوند.
در این مقاله به بررسی کانی ها و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی با خاستگاه رسوبی در لرستان پرداخته شده است که از مهمترین انواع این کانی در استان می توان به آگات(عقیق) عقیق خزه ای، جاسپر، اونیکس و مرجان اشاره کرد علاوه بر آن فسیل های تزیینی نیز در منطقه دیده شده اند.
**موقعیت جغرافیایی لرستان
استان لرستان از نظر موقعیت جغرافیایی در غرب ایران و بین کوه های زاگرس محصور شده است.
این استان سرزمینی با آب و هوای معتدل و کوهستانی است که بین 32درجه و 37دقیقه تا 34درجه و 22دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 51دقیقه تا 50درجه و 30دقیقه طول شرقی قرار گرفته است.
از لحاظ زمین شناختی قسمت غربی این استان در زون رسوبی زاگرس و قسمت شرقی آن در زون آذرین- دگرگونی سنندج- سیرجان می باشد.
پهنه سنندج- سیرجان از نظر سنگ شناسی شامل سنگ های دگرگونی و سنگ های آذرین می باشد.
سنگ های کربناته دگرگونی و غیر دگرگونی و غیردگرگونی بصورت ستیغ ساز و یا پرتگاهی، بخش آواری و ریزدانه با سیمای تپه ماهوری و براق مشاهده می شوند.
پهنه زاگرس غالبا از سنگ های رسوبی تخریبی و کربناته نظیر کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل، سنگ و آهک تشکیل شده است.
بخش عمده ای از لرستان شامل زاگرس چین خورده و مرتفع است؛ این بخش از ایران دارای واحدها و سازنده های رسوبی و آواری با محتویات سنگی مختلف می باشد.
برخی از این واحدها حاصل دگرسانی سنگ های آذرین می باشند.
بیشترین بخش آگات های لرستان مربوط به همین دگرسانی ها می باشد که بخش عمده ای از آنها مربوط به دگرسانی زون لاتریتی و بخش دیگر مربوط به سازندهای آواری و سیلیس همانند کنگلومرای خرم آباد یا سازند کشکان می باشد و یا قلوه های کواتزی حمل شده داخل آواری های سازند کنگلومرای بختیاری که طی فرآیند آبگیری به آگات تبدیل شده اند.
از دیگر سنگ های رسوبی با ارزش کار تراش می توان به سازند تله زنگ اشاره کرد که با توجه به رنگ آمیزی آهک های این سازند توسط اکسیدهای آهن سازند کشکان بر روی آن قرار دارد.
سازندهای آهکی زاگرس چین خورده همچنین می توانند به عنوان منبع قابل توجهی برای ماکرو فسیل های مختلف مزوزوییک و سنورزییک مورد توجه قرار گیرند.
اهمیت اکتشاف سنگ های قیمتی در ایجاد زمینه های تشکیل کارگاه های تراش و فرآوری و ایجاد اشتغال و گردش مالی مناسب با ارزش افزوده بالا به اثبات رسیده است اما در لرستان تاکنون به این امر توجه شایسته ای نشده است.
در آخر پیشنهاد می شود برای اکتشاف و پی جویی کانسارهای احتمالی در استان لرستان کارهای اکتشافی تفصیلی و تعیین ذخیره احتمالی توسط سازمان زمین شناسی لرستان انجام پذیرد.
استان لرستان در غرب ایران واقع شده که زاگرس چین خورده و مرتفع محدوده وسیعی از این استان را در برگرفته اند.
این پهنه غالبا از سنگ های رسوبی تخریبی و کربناته نظیر کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل و سنگ آهک تشکیل شده است.
بررسی ها نشان داد استان لرستان دارای کانی های هی نیمه قیمتی مانند آگات(عقیق) جاسپر، الاباستر، فسیل های تزیینی و چرت است.
بیشترین بخش آگات های لرستان مربوط به همین دگرسانی ها می باشد که بخش عمده ای از آنها مربوط به دگرسانی زون لاتریتی و بخش دیگر مربوط به ساندهای آواری و سیلیس همانند کنگلومرای خرم آباد یا سازند کشکان می باشدو یا قلوه های کوارتزی حمل شده داخل آواری های سازند کنگلومرای بختیاری که طی فرآیندبه آگات تبدیل شده اند.
سازندهای آهکی زاگرس چین خورده همچنین می توانند به عنوان منبع قابل توجهی برای ماکرو فسیل های مختلف مزوزوییک و سنورزییک مورد توجه قرار گیرد.
**توصیف کسب و کار
ظرفیت های خدادادی وجود سنگ ها و مواد اولیه در استان و کشور، وجود نیروهای بومی تحصیل کرده در این زمینه و همچنین شرایط جهانی روبه رشد تجارت سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، پیشنهاد دهندگان این طرح را بر آن داشت تا یک مرکز فرآوری سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی را راه اندازی کنند که قادر باشد فعالیت های اکتشاف و تهیه سنگ های با ارزش به عنوان مواد خام و فرآوری این سنگ ها، آموزش فراگیر این هنر به هنرجویان و علاقه مندان ورود به این صنعت و عرضه محصولات تولید شده به بازارهای استانی، کشوری و همچنین صادرات آن به بازارهای بین المللی را به انجام برساند.
برای این منظور راه اندازی مرکز فرآوری سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بعنوان یک مرکز خدماتی- آموزشی - تولیدی در زمینه گوهرشناسی و فرآوری مواد اولیه می تواند در جهت اشتغالزایی نیروهای مستعد، تنوع بخشی به محصولات و ایجاد رونق در فضای کسب و کار و نیز تبدیل استان به یکی از قطب های صادر کننده جواهرات در کشور و همچنین تصاحب جایگاه مناسبی در بازارهای بین المللی گام موثری بردارد .
بنابراین می توان اهداف طرح حاضر را بصورت موارد زیر بیان کرد: ایجاد فضای مناسب کسب و کار و اشتغال زایی در زمینه گوهرشناسی و تولید جواهرات، به دست آوردن سهم مناسبی از بازارهای فروش جواهر و زیورآلات داخلی و خارجی، شناساندن و در حقیقت ایجاد برند تولید کنندگی جواهرات برای استان لرستان.
از مهمترین استراتژی های در نظر گرفته شده برای دستیابی به این اهداف می توان به استفاده از ظرفیتهای خدادادی وجود سنگ ها و مواد اولیه در استان و کشور و همچنین استفاده از نیروهای بومی تحصیل کرده در این زمینه اشاره کرد.
**جنبه دانش بنیان بودن طرح
مجموعه پیشنهاد دهندگان طرح حاضر تماما از فارق التحصیلان مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد رشته زمین شناسی می باشند که حداقل یکی از مقاطع تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه آزاد واحد خرم آباد سپری نموده اند.
تیم حاضر با بهره گیری از دانش زمین شناسی در زمینه اکتشاف و پی جویی سنگ های قیمتی و نیز توان شناسایی و سنجش مرغوبیت انواع سنگ های قیمتی بر آن است که قسمت مهمی از سنگ خام قیمتی مورد نیاز را در محدوده استان لرستان و استان های همجوار پی جویی و استخراج نماید.
از طرفی همان گونه که بیان شد سنجش مرغوبیت سنگ های قیمتی مختلف جهت صدور شناسنامه برای سنگ ها و کانی های گران قیمت به دانش و تخصص بالایی احتیاج خواهد داشت که خوشبختانه این دانش در مجموعه نیروها وجود دارد.
از جمله مزایای این طرح، ارزش افزوده بالای محصولات تولید شده می باشد، برای نمونه مثالی میزنیم از قیمت تمام شده برای تولید یک انگشتر عقیق معمولی که خود در بین محصولات تولید شده از ارزش افزوده پایین تری برخوردار است.
قیمت تمام شده هر انگشتر عقیق حدود 50 هزار تومان است که نهایتا در بازارهای داخلی بین 70 تا 100 هزار تومان به فروش می رسد.
قیمت تمام شده برای تولید نگین این انگشتر بین 10 تا 12 هزار تومان استه پک نگین عقیق معمولی با 4 یا 5 برابر ارزش افزوده در بین محصولات تولیدی کمترین ارزش افزوده را داراست در حالی که ارزش افزوده نگین هایی مانند زمرد و یاقوت به بیش از 200 برابر هم می رسد.
به همین دلیل باید به دنبال توسعه گوهرتراشی در لرستان باشیم کما اینکه گام های مناسبی نیز در این راستا برداشته شده است.