بزرگنمايي:

لر آنلاین - روز، روز آفتابی است و اینجا سرزمین شگفت‌انگیزی است که در میان پیچ و خم‌ تنگه‌هایش رودی زلال از آب کوهساران می‌گذرد که صدای آن خستگی را از تن می‌زداید و باد در گوشت عاشقانه آهنگ رهایی زمزمه می‌کند.
جایی که خودنمایی صخره‌های خشن و تیز سربه فلک کشیده با درختان بلوط و چنار یادآور تکه‌ای از بهشت است.
اینجا جایی است که برای عبور از آب، دریا بر پایت بوسه می‌زند و آنگاه که نسیم به اعماق وجودت می‌وزد و چکاوک‌ها می‌خوانند، خرسندی که هنوز طبیعت زنده است.
"تنگه شیرز" با هندسه ویژه صخره‌هایش، زیبایی‌های پررمز ‌و راز خلقت را به رخت می‌کشد. برای عبور از این تنگه باید به آب زد و از دل نیزه گذشت...
شیرز جایی ‎ ست که چشیدن طعم انگور، انجیر و گلابی وحشی‌اش و تماشای بازیگوشی بزهای کوهی که دیوارهای بلند دره را طی می‌کنند، لذتی خوش‌طعم و حسی عجیب از زیبایی ‎ های خلقت را برایت تداعی می ‎ کند.
اینجا، کوه‌ها در ثباتند و عطر دل‌انگیز این طبیعت مشام را نوازش‌بخش است و سنگ‌هایش آشیانه ‎ هایی مشبک و مامنی امن برای پرندگان.
تنگه شیرز با محوطه‌هایی باستانی و جاذبه‌های طبیعی به عنوان یک پدیده جغرافیایی منحصر به فرد و یکی از جاذبه‌های ژئوتوریسم در ایران از صخره‌هایی به ارتفاع 150 تا 200 متر و به طول پنج کیلومتر تشکیل شده که این منطقه سرسبز و دیدنی در 50 کیلومتری شهر کوهدشت و در نقطه تلاقی سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان در کنار رود خروشان سیمره واقع شده ‌است.
با وجود زیبایی‌های این تنگه باستانی و گردشگری، متأسفانه علیرغم شهرت در سطح استان، کمتر در سطح ملی و بین‌المللی مجال معرفی یافته است و تاکنون این سرزمین شگفتی، ثبت بین‌المللی نشده و معرفی دنیای پررمز و رازش را به اما و اگرهایی باخته است.
از طرفی دیگر بسیاری از فعالان زیست‌محیطی و منابع طبیعی معتقدند هیچ برنامه‌ای برای استفاده از ظرفیت بی‌بدیل شیرز و توسعه پایدار از این میراث گران‌بها وجود ندارد و متولی حفاظت از آن مشخص نیست.
در سال‌های گذشته شاهد حضور نماینده یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک‌های استان از جمله دره شیرز بودیم و تحقیقاتی نیز در این زمینه انجام گرفت، اما نبود اعتبار بهانه ‎ ای شده تا تنگه شیرز که نمونه ‎ ای از دره
آریزوناست، در پیچ و خم بی ‎ پولی ناشناخته بماند و این ظرفیت خدادادی نیز مانند سایر پتانسیل ‎ های بالقوه لرستان، مغفول بماند.
سابقه حیات فرهنگی شیرز چندین هزار ساله است
عطا حسن‌پور، کارشناس میراث فرهنگی لرستان سابقه حیات فرهنگی در دره شیرز را با توجه به وجود محوطه‌های باستانی از هزاره سوم قبل از میلاد تا هزاره اول میلاد یعنی بین سه تا پنج هزار ساله می‌داند و می‌گوید: حیات فرهنگی با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در محوطه‌های باستانی دره شیرز به اثبات رسیده است.
وی همچنین از وجود چندین غار تاریخی در اطراف دره شیرز خبر ‌می‌دهد و می‌گوید: از ابتدا تا انتهای این دره چند غار پیش‌ از تاریخ وجود دارد که قدمت این غارها هم بر اساس بررسی‌های اولیه صورت گرفته به 20 هزار سال پیش‌ برمی‌گردد.
حسن ‎ پور با بیان اینکه همچنین مسیری که آب رودخانه سیمره از یک غار بیرون می‌آید به کوهی به نام کوه «هنجس» در شرق آن می‌رسد که این مسیر بسیار بکر و دیدنی است، ادامه می‌دهد: همچنین غیر از محوطه‌های باستانی درون دره شیرز در اطراف این دره نیز چند محوطه باستانی وجود دارد.
در اطراف دره شیرز زیتون‌های هزار ساله‌ای به نام «وره زرده» وجود دارد که به گفته حسن‌پور این زیتون‌ها به‌عنوان میراث طبیعی لرستان به ثبت ملی رسیده‌اند.
در سه‌راهی رسیدن به دره شیرز غار تاریخی «هومیان» با نقوش صخره‌ای بسیار زیبا و دیدنی وجود دارد که پیش از شیرز نام و آوازه‌اش جهانی شده است.
به گفته حسن‌پور عبور گله‌های عشایر از این منطقه و به‌جا ماندن مسیر حرکت آنها از دل کوه‌ها و صخره‌ها خود ویژگی بی‌نظیری محسوب می‌شود.
شیرز در اولویت ثبت جهانی شدن
در این‌باره احدالله فاضلی، مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی لرستان با تاکید بر اینکه این استان دارای جاذبه‌های طبیعی و گردشگری فراوانی است، گفت: با توجه به ظرفیت‌هایی که در بخش زمین گردشگری لرستان وجود دارد، مصوبه‌ای تحت عنوان «لرستان پایتخت ژئوتوریسم کشور» به تصویب رسیده که تحقق آن نیازمند همکاری دستگاه ‎ های مختلف و فراهم ‎ سازی زیرساخت ‎ هاست.
وی ادامه داد: از بین سه ژئو پارک شیرز، منطقه زمین لغزش سیمره و اشترانکوه لرستان که ثبت ملی هستند تنگه شیرز به واسطه منطبق بودن با استانداردهای یونسکو در اولویت ثبت جهانی است.
فاضلی اضافه کرد: با ثبت جهانی ژئو پارک شیرز راه برای ورود سرمایه‌گذاری در این استان مستعد فراهم خواهد شد.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات لرستان افزود: برای ثبت جهانی تنگه شیرز نیاز بود که این ژئوپارک توسط میراث فرهنگی استان ثبت ملی شود که این موضوع تحقق یافت.
ثبت جهانی شدن شیرز نیازمند اعتبار/کمک استانی به تامین اعتبار نشد
وی تصریح کرد: در مرحله بعدی باید یک سری مطالعات درباره تنگه شیرز انجام می ‎ شد که نیاز به اعتبار داشت اما به دلیل کمبود اعتبار طرح جهانی‌شدن این دره به سرانجام نرسید و همچنان مسکوت مانده است.
فاضلی خاطرنشان کرد: برای تامین این اعتبار از فرمانداران کمک خواستیم اما متاسفانه همکاری با ما نشد و تقریبا یک سال است که انجام پروژه جهانی شدن شیرز متوقف شده است.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی لرستان یادآور شد: ردیفی به اسم ژئوتوریسم در بودجه این سازمان وجود ندارد که بتوانیم اعتبار موردنیاز برای جهانی شدن دره شیرز را از آنجا تامین کنیم. به هر روی نیاز است که از اعتبارات تملک استان استفاده شود.
وی گفت: اگر اعتبارات لازم به ما داده شود مطالعات تفصیلی و جمع‌آوری مستندات را برای ثبت جهانی این ژئوپارک‌ها انجام می‌دهیم.
صحبت ‎ های مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی لرستان حکایت از عدم همکاری فرمانداران و دستگاه ‎ های اجرایی برای ثبت جهانی شیرز دارد. تامین اعتبار موردنیاز این امر نیاز به حمایت سایر دستگاه ‎ ها دارد که متاسفانه همتی آنچنانی در این خصوص از مسئولین استانی دیده نمی ‎ شود.
پیش از این نورمحمد فردی ‎ بیرانوند، فرماندار کوهدشت نیز در دیدار با مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان گفته بود که پیگیر ثبت جهانی این ژئوپارک است.
اقدامات لازم برای ثبت جهانی دره شیرز در حال انجام است
وی در این دیدار گفت: در کوهدشت حدود 400 اثر ملی ثبت‌شده و بیش از 500 اثر ثبت نشده داریم.
فردی ‎ بیرانوند افزود: شهرستان کوهدشت دارای منطقه ژئوپارک زیبای دره شیرز بوده که اقدامات لازم جهت ثبت جهانی آن در حال انجام است.
فرماندار کوهدشت عنوان کرد: دره شگفت‌انگیز شیرز به‌عنوان یک ژئو پارک شاخص دارای قابلیت‌های ورزشی، گردشگری طبیعی و باستان شناسی و همچنین دارای قابلیت علمی و پژوهشی جهت استفاده محققین کلیه رشته‌های زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، باستان‌شناسی و ورزشی است.
وی ضمن تأکید بر لزوم حفظ آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی شهرستان یادآور شد: یکی از راه‌های ایجاد اشتغال برنامه‌ریزی و توجه به صنعت توریسم و گردشگری است.
فردی ‎ بیرانوند افزود: به ازای یک شغل مستقیم در صنعت توریسم چند شغل غیرمستقیم ایجاد می‌شود و لذا باید به توسعه این مبحث توجه داشته باشیم.
تاکنون نه تنها اقدام موثری برای ثبت جهانی شیرز صورت نگرفته بلکه حفاظت و نگه ‎ داری از این ژئوپارک هم به دست فراموشی سپرده شده است و انگار نه انگار که جان این اثر طبیعی با ورود گردشگران به خطر افتاده است.
هیچ‌ دستگاه‌ دولتی در جهت حفاظت از شیرز اقدامی انجام نداده‌ است
مصطفی رضایی، مدیرعامل انجمن زیست‌محیطی آوای باران کوهدشت نیز با بیان اینکه زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز در منطقه شیرز وجود ندارد، اظهار کرد:
متاسفانه تاکنون هیچ‌یک از دستگاه‌های دولتی در جهت ساماندهی، حفاظت و حراست از شیرز اقدامی انجام نداده‌اند و گردشگران بی‌ضابطه نیز وارد این منطقه می‌شود و این در حالی است که در این منطقه ویژگی‌های منحصربه‌فردی بوده و باید بتوان با برنامه‌ریزی مناسب این ظرفیت بی‌بدیل خدادادی را از هرگونه خطر احتمالی حفظ کرد.
این فعال زیست‌محیطی در ادامه با اشاره به اینکه متولی خاصی برای حفاظت و حراست این منطقه وجود ندارد، افزود: هیچ فردی با توسعه صنعت گردشگری مخالف نیست و مطمئنا حضور گردشگران به‌صورت پایدار و ضابطه‌مند شاهد توسعه نیز خواهیم بود.
 اما سؤال اینجاست آیا متولیان امر اقدامی در جهت ساماندهی و همچنین کنترل و آگاهی بخشی به گردشگران انجام داده‌اند؟ مسئولان، جهانی شدن شیرز را نخستین گام برای استفاده اقتصادی از گردشگری «پایتخت ژئوتوریسم کشور» از سوی جوامع محلی می‌دانند. به نظر می ‎ رسد ثبت این اثر گامی مهمی در توسعه صنعت گردشگری در استان باشد.