بزرگنمايي:

لر آنلاین - خرم آباد - تپه باستانی گریران یکی از آثار تاریخی ارزشمند شهرستان سلسله محسوب می شود که به منظور شناسایی وضعیت گاه نگاری عصر مفرغ لرستان و زاگرس مرکزی مورد کاوش قرار گرفته و فصل دوم لایه نگاری آن ضروری است.
به گزارش خبرنگار ایرنا، تپه گریران یکی از آثار تاریخی شهرستان است که در سال 1380 با شماره 7353 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این تپه در روستای گریران در شمال غربی شهرستان سلسله واقع شده و به دلیل مربوط بودن به دوران پیش از تاریخ ایران باستان همواره مورد توجه باستان شناسان قرار داشته است.
اهمیت این اثر تاریخی ارزشمند شهرستان سلسله موجب شد تا رئیس دانشکده هنر معماری دانشگاه بوعلی همدان به همراه تیمی هشت نفره از دانشجویان مقطع دکتری و کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی پس از دریافت مجوز کاوش لایه نگاری این محوطه تاریخی از پژوهشکده باستان شناسی اقدام به لایه نگاری و کاوش این اثر تاریخی ارزشمند نمایند.
** کاوش به منظور مشخص نمودن وضعیت گاه نگاری عصر مفرغ
عباس مترجم، سرپرست تیم باستان شناسی لایه نگاری تپه گریران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: لایه نگاری تپه گریران به مظور مشخص کردن وضعیت گاه نگاری عصر مفرغ لرستان و زاگرس مرکزی انجام شده است.
وی افزود: سابقه مطالعاتی این تپه به قبل از جنگ جهانی دوم در سال های 1936 تا 1938 باز می گردد که توسط یک باستان شناس آلمانی به نام "سر اورل اشتاین" انجام شده که در ضلع شمالی آن اطلاعاتی به دست آمده و گزارش آن به صورت محدود نیز منتشر شده است.
** تپه گریران مشابه گودین کرمانشاه و گیان نهاوند است
وی این تپه را یک مکان مرکزی مهم در حدود سه هزار سال قبل از میلاد دانست که مشابه آن را می توان از محوطه های یافت شده در زاگرس به مانند گودین کرمانشاه و گیان نهاوند نام برد و گفت: تپه گریران با هشت هکتار مساحت، محوطه ای وسیع دارد.
سرپرست تیم لایه نگاری تپه گریران با اشاره به اینکه این تپه در شمال دشت الشتر و شمال لرستان قرار گرفته است، عنوان کرد: دشت حاصلخیز الشتر و منابع آبی فراوان از مهم ترین شاخصه های اقلیمی پیرامون تپه گریران می باشند و به دلیل وسعت تپه این امکان وجود دارد که در ادوار مختلف پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در هر ناحیه از آن دوره فرهنگی خاصی شناسایی شود.
وی با تاکید بر لزوم بررسی دقیق سطح این محوطه افزود: پس از بررسی های لازم بیشترین تراکم مواد فرهنگی مربوط به عصر مفرغ در نیمه غربی محوطه تشخیص داده شده است.
** تپه گریران احتمالا یک مرکز تجاری بین راهی بوده است
مترجم گفت: این تپه به احتمال قوی یک مکان مرکزی تجاری بین راهی بوده که در مسیر یک شبکه تجاری گسترده که از بین النهرین آغاز و تا ارتفاعات جیرفت و احتمالا شهرسوخته سیستان ادامه داشته، قرار گرفته و بخشی از مبادلات در این مکان انجام می شده است.
وی با اشاره به اینکه به دلیل ارتفاع زیاد محوطه که در برخی نواحی به 30 متر نیز می رسد کاوش پلکانی جهت لایه نگاری انتخاب شد، تصریح کرد: در این شیوه آسیب کمتری نسبت به سایر شیوه های کاوش لایه نگاری به محوطه وارد می شود.
سرپرست تیم کاوش تپه گریران افزود: در تحقیق پلکان اول مشخص شد که بخش عمده بافت تپه مربوط به سه هزار سال قبل از میلاد به عبارتی قبل از دوره مفرغ است.
وی اضافه کرد: آنچه تاکنون محرز شده وجود خاک های به هم ریخته قبوری است که در گذر زمان مورد تخریب واقع شده اند و تاکنون لایه برجسته ای مشخص نشده است.
** یک نمونه سفال یانیقی از تپه به دست آمد
وی با بیان اینکه عمده مواد فرهنگی مربوط به ادوار مس، سنگ و بخصوص دوره اوروک بود، اظهار کرد: در میان بقایای فرهنگی این مجموعه، یک نمونه سفال یانیقی به دست آمد؛ در حالیکه تا پیش از این نمونه سفال یانیقی در دامنه های جنوبی کوه گرین و در لرستان به دست نیامده بود.
مترجم با تاکید بر اینکه گاه نگاری عصر مفرغ لرستان از مهمترین اهداف این لایه نگاری بود، عنوان کرد: در گمانه دیگری که باز شد یک پیکرک گلی منقوش و یک درفش مفرغی به دست آمد.
وی گفت: در مجموع، یافته های سفالی، ابزارهای سنگی، ابزارهای فلزی، بقایای معماری و اطلاعات مربوط به لایه های استقراری در تپه گریران به عنوان مهمترین داده های گردآوری شده در فصل اول کاوش بودند و از آنجا که هدف از کاوش در تپه گریران روشن کردن وضعیت گاه نگاری عصر مفرغ لرستان و شرق زاگرس مرکزی بود، داده های فرهنگی مربوط به عصر مفرغ در این محوطه بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
** تپه گریران مورد دستبرد حفاران قاچاق قرار گرفته است
سرپرست تیم لایه نگاری تپه گریران با بیان اینکه در فصل اول از کاوش، مهمترین چالش پیش روی کاوشگران مربوط به آشفتگی های سطح محوطه بود، خاطرنشان کرد: این تپه به دلیل وسعت و شهرتی که در بین مردم منطقه دارد از سالیان دور همواره مورد دستبرد حفاران قاچاق قرار گرفته است و این وضعیت موجب دشوار شدن کار تشخیص لایه های مختلف این تپه شده است.
** کاوش تپه گریران نتایج درخشانی در پی خواهد داشت
وی با بیان اینکه وضعیت محوطه به گونه ای است که به دشواری می توان فضای دست نخورده ای در سطح محوطه شناسایی کرد، بیان کرد: با این وجود، عظمت و وسعت محوطه و همچنین غنای فرهنگی تپه گریران به صورتی است که به جرات می توان آن را یکی از شاخص ترین محوطه های پیش از تاریخ لرستان و زاگرس مرکزی به شمار آورد از این رو توجه بیشتر مسئولان مربوطه در جهت ادامه کاوش ها در این محوطه بی شک نتایج درخشانی در پی خواهد داشت.
وی با اشاره به بارندگی های فصل زمستان و توقف لایه نگاری تپه افزود: ادامه کار لایه نگاری و تکمیل آن در صورت موافقت پژوهشکده باستان شناسی به فصل بعد موکول شد که امیدواریم با همکاری مسئولان فصل دوم لایه نگاری آن به زودی آغاز گردد.
مترجم اظهار امیدواری کرد با بذل توجه بیشتر نسبت به این محوطه در راستای حفاظت و نجات بخشی آن هرچه بیشتر در نگهداری از میراث های گرانقدر این مرز و بوم کوشا باشیم.
** کاوش تپه گریران برای لرستان مهم و تعیین کننده است
علی جوانمرد رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سلسله نیز در این باره گفت: تپه گریران در 6 کیلومتری شمال غربی شهر الشتر و در دامنه کوه گری در محل تنگه ‌ای به نام دره ‌آرش به ارتفاع تقریبی 20 متر قرار گرفته و حاوی آثار مربوط به تمدن‌ های مختلف پیش از میلاد مسیح تا عهد اسلامی است.
وی با اشاره به اینکه عصر مفرغ در لرستان و زاگرس مرکزی از اواخر هزاره چهارم پس از میلاد تا اواسط هزاره دوم پس از میلاد را در بر می گیرد، افزود: از آنجا که تاکنون مطالعه هدفمندی در لرستان به منظور روشن کردن وضعیت گاه نگاری عصر مفرغ انجام نشده کاوش در تپه گریران در نوع خود برای استان لرستان مهم و تعیین کننده است.
** عصر مفرغ منشا تحولات بی شماری بوده است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سلسله، با بیان اینکه عصر مفرغ منشا تحولات بسیاری به شمار می آید، عنوان کرد: آغاز شهرنشینی، شکل گیری دولتها، شهرها، نظام طبقاتی در جامعه، تدفین های گورستانی و گسترش استقرارگاه ها از مهمترین تحولات مربوط به عصر مفرغ می باشند.
وی بیان کرد: قرار گرفتن تپه گریران در مرکز دشت الشتر و دامنه جنوبی کوه گرین و همچنین وسعت کم نظیر محوطه در عصر مفرغ از مهمترین دلایلی بود که موجب شد این تپه از سوی کاوشگران برای اهداف فوق مورد کاوش قرار گیرد.
جوانمرد گفت: با توجه به اطلاعات گردآوری شده از لایه نگاری فصل اول کاوش تپه گریران به نظر می رسد بتوان بسیاری از مسایل حول عصر مفرغ لرستان و زاگرس مرکزی را پاسخ داد و به نتایج درخشانی در ارتباط با فرهنگ های دوران پیش از تاریخ منطقه دست یافت لذا امیدواریم که فصل دوم لایه نگاری آن ادامه یابد.
شهرستان سلسله دارای 217 اثر تاریخی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.
7265/3022