بزرگنمايي:

لر آنلاین - خرم آباد - برگزاری آیین های نوروزی همواره نزد مردم لرستان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است اما با توجه به همصدایی همیشگی مردم این استان با طبیعت می توان سیزده بدر را به عنوان شاه بیت آداب و رسوم نوروزی در لرستان دانست.
استان لرستان از دیرباز تاکنون به دلیل برخورداری از مواهب خدادادی، طبیعت بکر، جنگل های کهن بلوط و آبهای روان به عنوان پایتخت طبیعت ایران مطرح بوده است.
این موقعیت بسیار استثنایی در گذشت قرون و اعصار موجب پدید آمدن یکی از بزرگترین، اصیل ترین و قدیمی ترین تمدن های جهان شده است؛ از این رو در آثار و اشاره های مورخان مطرح جهان از آداب و رسوم مردمان لر بسیار یاد شده است.
** نحسی یا سعدی، مسئله این است
از نحسی و بدشگونی عدد 13 در اعتقاد ایرانی ها بسیار صحبت شده اما آیا سیزده به در نیز برگرفته از همین اعتقاد است؟
مدیر بخش آیینی سنتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در این باره می گوید: صحبت در مورد ریشه های نحس دانستن عدد 13 از سوی ایرانی ها خود نیازمند مطالعات و بحث های طولانی مدت است که در قالب موضوع این گزارش نمی گنجد اما درخصوص آیین روز طبیعت در لرستان به قطعیت می توان گفت نه تنها روز سیزدهم فروردین نزد مردم لرستان نحس نبوده بلکه از گذشته های دور این روز را خوش یمن می دانسته اند.
بهزاد پاکدل در ادامه توضیحات خود ریشه آیین سیزده به در را در یک قصه محلی قدیمی به نام امیل و ممیل می داند که در جریان آن خداوند روز سیزده فروردین را به عنوان فرصتی دوباره به مادر این 2 برادر برای بازگشت سرما بخشیده است.
** سیزده به در یا چهارده به در؟
در دهه های اخیر بحث های مفصلی در مورد وجود آیین دیگری به نام چهارده به در و اینکه آیین مذکور مختص به اهالی لرستان است مطرح شده که در این مورد نیز پاکدل اینگونه توضیح می دهد: در زمان پهلوی اول قشون رضا شاه در منطقه لرستان از قدرت ویژه ای برخوردار بودند لذا بی مهابا و در مقابل چشمان مردم شریف این خطه اقدام به میگساری و ولنگاری می کردند لذا مردم لرستان که همواره به غیرت و حفظ حرمت نوامیس خود شهره عام و خاص بودند برای جلوگیری از درگیری و ایجاد آشوب در منطقه از رفتن به دامان طبیعت در روز سیزدهم فروردین پرهیز نموده و برگزاری آن را به روز بعد موکول می کردند.
بعد از گذشت چندین سال و به طور کامل پس از انقلاب اسلامی، برگزاری این آیین به شیوه دیرینه خود بازگشت. از این رو نسبت دادن سیزدهم و چهاردهم فروردین به مردم منطقه ای خاص از لرستان هیچ گونه پایه و اساس تاریخی ندارد.
** گره زدن سبزه
ریشه تاریخی این رسم نیز به ازدواج مشی و مشیانه فرزندان کیومرث برمی گردد و ایرانیان نیز که این پیوند را نماد خوشبختی می دانستند اقدام به گره بستن و پیوند دادن سبزه ها به یکدیگرمی کردند.
** آتش و کباب
برافروختن آتش و خوردن کباب علاوه بر ریشه ای قدیمی دلیلی علمی نیز دارد. در این روز مردم لرستان چوب های خشک برجا مانده از زمستان را برای گرم کردن خود آتش می زدند چراکه در آن روزگار، سیزدهم فروردین هوا هنوز سرد بود و با این کار دود برخواسته از آتش برافروخته شده موجب حفاظت جوانه درختان از سرما و تازه ماندن آنها می شد.
برافروختن این آتش موجب شد که مردم به فکر استفاده از غذایی بیفتند که بتوانند با گرمای همین آتش طبخ کنند لذا بهترین انتخاب استفاده از گوشت تازه بود چرا که در منطقه لرستان به وفور یافت می شد.
همه این رسوم و آیین ها حکایت از پیوند ناگسستنی طبیعت با زندگی مردم لرستان دارد. سرمایه ای عظیم و غیر قابل جایگزینی که اکنون با به خطر افتادن آن شاهد تغییرات گسترده در شیوه زندگی لرستانی ها هستیم.
خبر خوش اینکه با گسترش شبکه های اطلاع رسانی مجازی و آگاهی بخشی بخش عظیمی از جامعه نسبت به مخاطرات زیست محیطی، شاهد ظهور و بروز خودجوش فعالیت مردم در این عرصه به ویژه سازمان های مردم نهاد هستیم.
یکی از همین فعالیت ها مشارکت گسترده لرستانی ها در جمع آوری زباله های حین برگزاری مراسم روز طبیعت است.
به امید روزی که ماهیت نحسی را در رها کردن زباله در طبیعت جستجو کنیم.
7264/3022